L van Lampas 2, examen Grieks 2018
Lampas bestaat in 2017 vijftig jaar! Als cadeau voor dit lustrum bespreek ik in deze serie (minstens) tien keer vijf Lampasartikelen: De vijftig van Lampas. Met links naar het nieuwe digitale Lampasarchief.
Pensum Grieks 2018
Bij het maken van onderstaand lijstje gingen veel hoofdbrekens en tijd zitten in het selectieproces. Lampas biedt een schat aan artikelen over Homerus en ik bespreek er natuurlijk maar vijf:
-
Fisser, C. en C. Geljon. 1994. De Cycloop in de klas. Werken met vertalingen. Lampas 27.5, 428-437.
Fisser en Geljon presenteren twee uitgewerkte lesideeën rond boek 9 van de Odyssee (voor een groot deel opgenomen in het examenpensum). In de eerste lesopzet ‘Homerus en Hartman’ vergelijken leerlingen een literaire vertaling van boek 9 met de versie van het verhaal in het kinderboek ‘De vloek van Polyfemos’ van Jan Hartman. De tweede lesopzet ‘De held verzint een list’ is gericht op de persoonlijke reflectie op literatuur door leerlingen, aan de hand van het concept ‘helden’. Aan het eind van het artikel doen Fisser en Geljon nog enkele suggesties voor andere werkvormen rond het verhaal over de Cycloop.
Naar het artikel (blader naar pagina 428) -
Bremer, J.M. 1995. Het reisverhaal van Odysseus: de oudste autobiografie? Lampas 28. 3, 130-141.
Bremer bespreekt boek 9 tot en met 12 van de Odyssee vanuit het oogpunt van het autobiografische genre. Hij maakt daarbij gebruik van de classificaties geprovoceerde autobiografie, therapeutische autobiografie en trotse autobiografie. Bremer beantwoordt de vragen of het relaas van Odysseus een autobiografie is die afgedwongen werd door anderen, of het vertellen voor hem een therapeutische waarde heeft en of Odysseus zijn verhaal vertelt omdat hij een hoog gevoel van eigenwaarde heeft en zichzelf belangrijk acht. Deze kijk op boek 9 t/m 12 biedt docenten volgens mij aanknopingspunten voor lessen over bijvoorbeeld zelfrepresentatie en het waarheidsgehalte van verhalen die iemand over zichzelf vertelt.
Naar het artikel (blader naar pagina 130) -
Allan, R. 2009. Orale elementen in de Homerische grammatica. Intonatie-eenheid en enjambement. Lampas, 42.1, 136-151.
Allan laat zien dat de Homerische epen uit intonatie-eenheden bestaan die niet altijd passen in grammatica van schrijftaal. Een intonatie-eenheid kan gezien worden als de basiseenheid in gesproken taal, het zijn korte woordgroepen, bestaande uit gemiddeld 4 a 5 woorden. Per eenheid wordt één nieuw idee gepresenteerd. Allan past dit concept toe op Homerus en betoogt vervolgens dat bepaalde verschijnselen rond enjambement in deze epen verklaard kunnen worden vanuit de ideeën over intonatie-eenheden. Allans bespreking is vakinhoudelijk van aard. Maar deze ideeën over intonatie-eenheden in Homerus kunnen volgens mij ook vakdidactisch worden ingezet. Docenten zouden een stukje van het pensum in kunnen delen in intonatie-eenheden en deze aanbieden aan hun leerlingen. Per intonatie-eenheid kan het idee of beeld ‘gelezen’ worden, met vooral ook voor de samenhang tussen de woorden ín de woordgroep en pas in tweede instantie (of eens helemaal niet) voor de syntactische relatie tussen de intonatie-eenheden.
Naar het artikel (bladeren naar bladzijde 136, het artikel staat achterin een themanummer over het Gilgamesj-epos). -
Allan, R. J., De Jong, I. J. F., & De Jonge, C. C. 2014. Homerus’ narratieve stijl: enargeia en immersion. Lampas, 47.2, 202-223.
Rutger Allan, Irene de Jong en Casper de Jonge analyseren de vertelstijl van Homerus aan de hand van de begrippen enargeia en immersion. De auteurs combineren in dit artikel hun specialisaties op het gebied van taalkunde, narratologie en antieke literatuurkritiek en komen zo tot een beschrijving van een aantal concrete kenmerken van Homerus’ ‘aanschouwelijke’ en ‘beeldende’ verteltechniek. In dit artikel worden passages uit de Ilias gebruikt ter illustratie, maar de concepten zijn zeker ook toepasbaar op passages uit het Odysseepensum van dit jaar. Bovendien is een groot deel van de concepten (bijvoorbeeld tempo, tijdgebruik, onderscheid directe en indirecte rede) onderdeel van het curriculum.
Naar het artikel (blader naar pagina 202). -
Hokwerda, H. 2015. Vertrek en thuiskeer. Over het gedicht ‘Ithaca’ van de Nieuwgriekse dichter K.P. Kavafis. Lampas 48.2, 110-130.
Hokwerda bespreekt het gedicht Ithaca van Kavafis, met speciale aandacht voor de thematiek van vertrek en thuiskomen en voor de behandeling van de avonturen van Odysseus. Ook gaat hij in op de relatie tussen het gedicht van Kavafis en Homerus’ Odyssee en op andere gedichten over Odysseus van onder andere Petronius, Dante, Tennnyson. De reis naar Ithaca wordt bij Kavafis een metafoor voor het menselijk leven. Het artikel biedt inspiratie voor lessen over receptie.
Dit artikel is nog te recent voor het digitale archief van Lampas. Het staat in een nummer uit 2015 dat nog meer bijdragen over Homerus bevat: van Irene de Jong (over nostos in de Odyssee) en van Baukje van de Berg (over Eusthatius). Ook bespreekt Cisca Hoogendijk papyri die aansluiten op het examenpensum. Bestelinformatie
